Zmiany w zakresie szkoleń BHP
Zmiany dot. szkoleń BHP w zakładach górniczych
Zmiana ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze (PGiG) do jakiej doszło pod koniec października 2023 roku, wprowadziła dodatkowe wymagania związane z przeprowadzaniem szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, dla pracowników wykonujących czynności w ruchu zakładu górniczego. Zmiany te wchodzą w życie w dniu 28.10.2024 r.
Prawo w Polsce wymaga od Przedsiębiorców szkolenia pracowników w zakresie znajomości przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym bezpiecznego wykonywania powierzonych im czynności w ruchu zakładu górniczego.
O jakie szkolenia chodzi?
Gdy zatrudniany jest nowy pracownik w zakładzie górniczym, musi on przejść szkolenie wstępne przed dopuszczeniem go do pracy. Szkolenie wstępne dzieli się na:
1. Instruktaż ogólny.
2. Instruktaż stanowiskowy.
Kolejnym rodzajem szkoleń są szkolenia okresowe BHP, które powinny być wykonywane w odpowiednich odstępach czasu, w zależności od tego na jakim stanowisku jest zatrudniony dany pracownik.
Następnym rodzajem szkoleń są również szkolenia prowadzone w formie kursu specjalistycznego (powtarzanego co 5 lat) dla osób kierownictwa i dozoru ruchu oraz dla osób wykonujących czynności specjalistyczne w ruchu zakładu górniczego.
Kto konkretnie musi przechodzić kursy specjalistyczne?
W odkrywkowych zakładach górniczych:
a) strzałowy,
b) wydawca środków strzałowych,
c) inne osoby, których zakres czynności obejmować będzie zadania dotyczące techniki strzałowej.
W podziemnych zakładach górniczych:
a) górnik strzałowy,
b) wydawca środków strzałowych,
c) sygnalista szybowy,
d) maszynista maszyn wyciągowych,
e) rewident urządzeń wyciągowych,
f) operator: kombajnów ścianowych, kombajnów chodnikowych, maszyn do robót strzałowych, pojazdów do przewozu osób lub środków strzałowych pod ziemią,
g) maszynista: lokomotyw pod ziemią, kolejek podwieszanych pod ziemią lub kolejek spągowych pod ziemią,
h) rewident urządzeń systemów łączności, alarmowania i kontroli stanu zagrożenia,
i) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV pod ziemią,
j) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV pod ziemią;
k) osoby dozoru ruchu elektrycznego zajmujące się eksploatacją urządzeń w wyrobiskach zagrożonych wybuchem metanu lub pyłu węglowego klasy B,
l) osoby dozoru ruchu mechanicznego zajmujące się eksploatacją silników spalinowych w wyrobiskach zagrożonych wybuchem metanu lub pyłu węglowego klasy B,
ł) osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, których zakres czynności obejmuje sprawy dotyczące:
– techniki strzałowej,
– podsadzania wyrobisk górniczych,
– ruchu wyciągów szybowych,
– przewietrzania i zwalczania zagrożeń: wybuchem pyłu węglowego, pożarowego, metanowego, wyrzutami gazów i skał, tąpaniami,
W zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, zakładach wykonujących roboty geologiczne służące poszukiwaniu i rozpoznawaniu kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie dwutlenku węgla.
a) strzałowy,
b) wydawca środków strzałowych,
c) operator agregatów cementacyjnych, zasobników oraz urządzeń do intensyfikacji wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego albo składowania dwutlenku węgla,
d) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV,
e) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV;
Co konkretnie się zmieniło?
Otóż do niedawna (do 27.10.2024 r.) obowiązywała zasada, że ten, kto trudni się szkoleniem osób wykonujących czynności w ruchu zakładu górniczego, jest obowiązany posiadać odpowiednią kadrę oraz niezbędne środki umożliwiające właściwe szkolenie.
Ta zasada obowiązuje w dalszym ciągu, ale wprowadzono do ustawy dodatkowy zapis mówiący, że spełnienie tych warunków (posiadanie odpowiedniej kadry i środków umożliwiających właściwe szkolenie), musi być stwierdzone przez właściwy organ nadzoru górniczego (OUG), poprzez wydanie stosownej decyzji administracyjnej.
Natomiast w przypadku szkoleń prowadzonych w formie kursu specjalistycznego dla osób kierownictwa i dozoru ruchu oraz dla osób wykonujących czynności specjalistyczne w ruchu zakładu górniczego, wprowadzono dodatkowy wymóg, który mówi, że szkolenie takie powinno odbywać się na podstawie szczegółowego programu kursu specjalistycznego opracowanego przez tego, kto trudni się szkoleniem.
Każda firma, która tego typu kursy specjalistyczne prowadzi, musi sporządzić taki szczegółowy program, a następnie uzyskać od właściwego OUG decyzję zatwierdzającą ten program.
Od kiedy obowiązują zmiany?
Zmiany w ustawie weszły w dniu 28.10.2023 r.
Jednak ustawodawca był na tyle wyrozumiały, że dał czas Przedsiębiorcom górniczym i firmom zajmującym się szkoleniami na dostosowanie się do tych wymogów. A konkretnie wprowadził do ustawy zmieniającej PGiG poniższy zapis:
„Art. 53. Ten, kto w dniu wejścia w życie ustawy trudni się szkoleniem osób wykonujących czynności w ruchu zakładu górniczego, jest obowiązany do uzyskania, w terminie roku od dnia wejścia w życie ustawy, decyzji właściwego organu nadzoru górniczego:
– stwierdzającej posiadanie kadry oraz środków umożliwiających prowadzenie szkoleń;
– zatwierdzającej program szkolenia”.
Czyli do 27.10.2024 r. można jeszcze szkolić z pominięciem wyżej opisanych wymagań.
Co należy zrobić?
Każdy Przedsiębiorca górniczy oraz każda firma, która trudni się szkoleniem pracowników zakładów górniczych oraz pracowników firm, które wykonują czynności powierzone im w ruchu zakładu górniczego, powinna wystąpić z wnioskiem do OUG, właściwego dla siedziby firmy, o wydanie decyzji stwierdzającej posiadanie kadry oraz środków umożliwiających prowadzenie tego typu szkoleń.
A w przypadku firm wykonujących kursy specjalistyczne (powtarzane co 5 lat), należy również wystąpić z wnioskiem do OUG, właściwego dla siedziby firmy, o wydanie decyzji zatwierdzającej program szkolenia.
Konsekwencje...
Jeśli po 27 października 2024 r., Przedsiębiorca górniczy lub firma szkoląca w dziedzinie BHP, nie będą posiadać decyzji OUG stwierdzającej spełnienie warunków do prowadzenia szkoleń (wstępnych, okresowych, kursów specjalistycznych), a będą prowadzić tego typu szkolenia, to będzie to traktowane tak jakby te szkolenia się nie odbyły.
W związku z tym Prezes Wyższego Urzędu Górniczego może nałożyć karę pieniężną na kierownika ruchu zakładu górniczego, który nie dopełnia ciążącego na przedsiębiorcy obowiązku w zakresie szkolenia osób wykonujących czynności w ruchu zakładu górniczego (art. 175 ust. 2 pkt. 3 ustawy PGiG).
Ponadto art. 183a ustawy PGiG informuje, że:
”Art. 183a. Kto bez decyzji organu nadzoru górniczego stwierdzającej posiadanie kadry oraz środków umożliwiających prowadzenie szkoleń lub zatwierdzającej program szkolenia trudni się szkoleniem osób wykonujących czynności w ruchu zakładu górniczego albo zakładu, podlega karze grzywny”.
Podsumowanie
Z obserwacji branży można wywnioskować, że spora część Przedsiębiorców (zwłaszcza tych mniejszych), nie ma świadomości, że tego typu zmiany weszły w życie. Mało tego duża liczba firm szkolących również o tym nie wie. Sami kierownicy ruchu zakładów górniczych również nie są na bieżąco. Czasu zostało niewiele, a niektóre urzędy górnicze przeprowadzają nawet dwudniowe kontrole na zakładzie żeby stwierdzić, że zakład posiada kadrę oraz środki do prowadzenia szkoleń.
Warto też dodać, że szkolenia osób przeszkolonych przed 28.10.2024 r. zachowują swoją moc i nie trzeba ich wykonywać ponownie (chyba, że kończą sie ich daty ważności).
