Rekultywacja gruntów po działalności górniczej

Każdy zakład górniczy (ZG) prędzej czy później będzie musiał zakończyć swoją działalność wydobywczą. W końcu przecież zasoby złóż nie są nieskończone. Co zrobić gdy dojdzie do tej sytuacji? Otóż przedsiębiorca, który jest właścicielem kopalni, będzie musiał m. in. przedsięwziąć niezbędne środki w celu ochrony środowiska oraz rekultywacji gruntów po działalności górniczej.

Aby wiedzieć co dokładnie należy zrobić w tych obszarach musimy zajrzeć do Ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (wraz z późniejszymi zmianami) oraz rozporządzeń wynikających z Ustawy PGiG.

Co to jest rekultywacja gruntów?

Definicja z ustawy mówi, że jest to nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg.

Czyli upraszczając można powiedzieć, że trzeba oddać naturze to co się jej zabrało. Oczywiście wszystkiego oddać się już nie da, więc trzeba po prostu zminimalizować skutki prowadzonej działalności górniczej.

Kiedy można (trzeba) zacząć rekultywację?

W przypadku wszystkich zakładów górniczych rekultywacja gruntów powinna być prowadzona w miarę jak te grunty stają się zbędne do prowadzenia ruchu ZG. Zatem nie trzeba czekać do zakończenia wydobycia tylko wręcz należy jeszcze na etapie eksploatacji rekultywować obszary gdzie zakończona została aktywność górnicza.

Ważną informacją jest również to, że rekultywacja powinna być zakończona w terminie do 5 lat od zaprzestania działalności.

Jakie są formalności związane z rekultywacją?

Według rozporządzeń w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu poszczególnych zakładów górniczych (podziemnych, odkrywkowych, otworowych), rekultywacja gruntów w granicach zakładu górniczego powinna być prowadzona w sposób określony w dokumentacji rekultywacji. Dokumentacja ta jest zatwierdzana przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Sporządza się ją w formie opisowej i graficznej. Określa się w niej kierunek, zakres, sposób i termin wykonania rekultywacji.

Nie będę opisywał szczegółów jakie powinna zawierać taka dokumentacja. Znajdziecie te informacje w w/w rozporządzeniach lub w moich opracowaniach.

Formalności ciąg dalszy…

Kolejnym dokumentem, zawierającym rozwiązania dotyczące rekultywacji, opracowywanym przez przedsiębiorcę górniczego, jest plan ruchu zakładu górniczego. Plan ruchu powinien zawierać m.in. elementy ochrony środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem zamierzeń w zakresie rekultywacji gruntów po działalności górniczej.

Natomiast w przypadku likwidacji zakładu górniczego, sposób postępowania w zakresie rekultywacji określa planu ruchu likwidowanego zakładu górniczego.

Szczegółowe  dane dot. Planów Ruchu poszczególnych zakładów górniczych znajdziesz w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych (wraz z późniejszymi zmianami). Napisałem też osobny artykuł o Planach Ruchu – zachęcam do zapoznania się.

Decyzje administracyjne – czy są wymagane?

Odpowiadając na to pytanie – tak, są wymagane.
Decyzje w sprawach rekultywacji i zagospodarowania gruntów wydaje starosta (art. 22 ust 2 Ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych). Co konkretnie określają decyzje znajdziesz w cytowanej ustawie.

W przypadku zakładów górniczych starosta wydaje decyzje po zasięgnięciu opinii:
1. Dyrektora właściwego terenowo okręgowego urzędu górniczego.
2. Wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
3. Dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych lub dyrektora parku narodowego – w przypadku gruntów o projektowanym leśnym kierunku rekultywacji.

O wydanie opinii powinien zwrócić się do w/w organów starosta.

Pozostałe wymagania prawne…

Osoby obowiązane do rekultywacji gruntów zawiadamiają starostę w terminie do dnia 28 lutego każdego roku o powstałych w ubiegłym roku zmianach w zakresie gruntów podlegających rekultywacji.

Po zakończeniu rekultywacji należy również zwrócić się do starosty z wnioskiem o wydanie decyzji uznającej rekultywację gruntów za zakończoną.

Odpowiedzialność

Na koniec warto dodać, że jeżeli ktoś nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku w zakresie wykorzystania niezbędnych środków w celu ochrony środowiska oraz rekultywacji gruntów po działalności górniczej, podlega karze grzywny (art. 184 ust. 3 pkt 2 ustawy PGiG).

Podsumowanie

Należy pamiętać, że rekultywację i zagospodarowanie gruntów planuje się, projektuje i realizuje na wszystkich etapach działalności przemysłowej.
Przedsiębiorca górniczy w każdej fazie swojej działalności opracowuje dokumentacje zawierające elementy rekultywacji. Dokumentacje te są weryfikowane przez różne
organy, m. in. starostów i dyrektorów okręgowych urzędów górniczych.

Efektem końcowym powinno być przywrócenie przez przedsiębiorcę wartości użytkowych gruntom, które zostały zdewastowane i zdegradowane w wyniku działalności górniczej. 

Powiązane artykuły:
1. Plan Ruchu zakładu górniczego.
2. Fundusz likwidacji zakładu górniczego.
3. Ważne daty dla górniczka.
4. Pytania egzaminacyjne dla osób kierownictwa i dozoru.