Prace szczególnie niebezpieczne w odkrywkowych zakładach górniczych
Co to są prace szczególnie niebezpieczne i jak powinny być wykonywane?
W tym wpisie postaram się przybliżyć ten temat oraz wskazać jak bardzo jest on ważny z punktu widzenia osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego. Zacznę od definicji, która jest zawarta w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy:
§80.1 Przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie się prace, o których mowa w niniejszym rozdziale oraz prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.
2. Pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy.
To samo rozporządzenie wskazuje wykaz prac, które są szczególnie niebezpieczne z urzędu. Są to przede wszystkim:
1. Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części.
2. Prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych.
3. Prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych.
4. Prace na wysokości.
Dodatkowo Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 kwietnia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego wymusza na kierowniku ruchu zakładu górniczego określenie rodzaju prac, które są szczególnie niebezpieczne. KRZG musi sporządzić wykaz takich prac, które zgodnie z w/w rozporządzeniem:
1) wykonują pracownicy pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego;
2) poprzedza się:
a) sprawdzeniem stanu bezpieczeństwa miejsca pracy i urządzeń przez osobę dozoru ruchu zakładu górniczego,
b) instruktażem pracowników o sposobach prawidłowego wykonywania prac oraz mogących wystąpić zagrożeniach i sposobach ograniczenia związanego z nimi ryzyka,
c) doborem odpowiednich środków ochrony.
Podczas wykonywania tego typu prac, przebywanie osób niebiorących udziału w tych pracach oraz wykonywanie innych prac w pobliżu tego miejsca jest niedozwolone.
Przepisy dość jednoznacznie definiują prace szczególnie niebezpieczne i opisują sposób postępowania w przypadku wykonywania tego typu prac. Ja skupię się na jednej bardzo ważnej kwestii dotyczącej tego tematu, a mianowicie – „prace szczególnie niebezpieczne wykonują pracownicy pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego”.
Co to oznacza?
Otóż każde zadanie kwalifikujące się pod pracę szczególnie niebezpieczną, które w zakładzie górniczym będzie wykonywane, musi być pod stałym i bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu. Jest to jasne i logiczne. Problem zaczyna się pojawiać gdy na zmianie mamy do wykonania równolegle kilka takich prac w różnych częściach zakładu i teoretycznie przy każdej z tych prac powinien być ktoś z dozoru, odpowiedzialny za nadzór. Warto też dodać, że takie prace są poprzedzone wydaniem pisemnego zezwolenia na ich wykonanie (jeżeli dokument bezpieczeństwa tego wymaga), a w tym zezwoleniu należy wpisać imię i nazwisko osoby nadzorującej.
Co za tym idzie? Jeżeli sztygar na zmianie ma do wykonania kilka tego typu prac, to zgodnie z przepisami może nadzorować tylko jedną. Do każdej pozostałej powinna być przydzielona inna osoba dozoru. Bardzo często pojawiają się tego typu sytuacje. Zwłaszcza na zmianach remontowych gdzie na przykład prowadzone jest ramowanie ściany, praca na wysokości, praca w przestrzeni zamkniętej i inne, a osoba dozoru jest tylko jedna na zmianie lub jest ich niewystarczająca ilość, to musisz pamiętać, że nie może dojść do takiej sytuacji, że jedna osoba równolegle nadzoruje dwie lub więcej prac szczególnie niebezpiecznych. Jest to sytuacja niedopuszczalna z prawnego punktu widzenia i w razie jakiegoś zdarzenia, odpowiedzialność spada właśnie na osobę nadzorującą.
Jest to spory problem. Zwłaszcza w większych i rozległych zakładach górniczych, gdyż często ilość prac do wykonania przekracza personalne możliwości nadzoru nad tymi pracami. Wtedy może dochodzić do sytuacji, że jeden sztygar nadzoruje dwie lub więcej prac szczególnie niebezpiecznych. Oczywiście występuje to tylko na papierze bo fizycznie może być tylko przy jednej z tych prac. Jak już napisałem wyżej jest to niedopuszczalne w świetle polskiego prawa.
Gdybyś kiedykolwiek stanął przed taką sytuacją, zastanów się dwa razy zanim weźmiesz odpowiedzialność za nadzór nad zbyt wieloma pracami niebezpiecznymi na raz. Konsekwencje mogą być bardzo przykre.
Pozdrawiam
Piotrek
Powiązane wpisy: