Jaka jest procedura postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia lub wypadku w zakładzie górniczym?

• 

Wszyscy podświadomie wiedzą, że gdy dojdzie do jakiegoś niebezpiecznego zdarzenia lub wypadku to należy jak najszybciej udzielić pomocy osobom poszkodowanym, uważając przy tym aby nam, czyli osobom udzielającym pomocy, nie wydarzyła się krzywda. Ale czy to wystarczy? W przypadku zakładów górniczych prawo dość precyzyjnie opisuje procedurę postępowania w tego typu sytuacjach. W trakcie egzaminów stwierdzających kwalifikacje, które odbywają się w urzędach górniczych, bardzo często pojawia się pytanie dotyczące wypadków oraz sposobu postępowania w przypadku zaistnienia takiego zdarzenia.

Co to jest wypadek przy pracy?

Zacznijmy od definicji wypadku przy pracy. Odpowiedź znajdziemy w art. 3 Ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Art. 3. 1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

• 

OK. W takim razie co należy zrobić gdy wystąpi zagrożenie lub wypadek w Zakładzie Górniczym?

Odpowiedzi należy szukać w art. 119 Ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze, który mówi, że:

Art. 119. 1. Kto spostrzeże zagrożenie dla ludzi, zakładu górniczego lub jego ruchu, uszkodzenie albo nieprawidłowe działanie urządzeń tego zakładu, jest obowiązany niezwłocznie ostrzec osoby zagrożone, podjąć środki dostępne w celu usunięcia niebezpieczeństwa oraz zawiadomić o niebezpieczeństwie najbliższą osobę kierownictwa lub dozoru ruchu (pracownik informuje sztygara, sztygar informuje KRZG, KRZG informuje pracodawcę).

3. W przypadku powstania stanu zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w zakładzie górniczym, niezwłocznie wstrzymuje się prowadzenie ruchu w strefie zagrożenia, wycofuje się ludzi w bezpieczne miejsce i podejmuje się niezbędne działania, w tym środki dostępne w celu usunięcia stanu zagrożenia.

Pracodawca, który uzyskał informację o wypadku, ma obowiązek:

• podjąć działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie,
• zapewnić udzielenie poszkodowanemu pierwszej pomocy,
• powołać zespół powypadkowy, który ustali przyczyny i okoliczności wypadku. 

Warto tutaj zaznaczyć, że nie tylko pracodawca ma obowiązek udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanemu. Zgodnie z art. 162 § 1 kodeksu karnego: Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Zatem każdy kto jest świadkiem sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu drugiego człowieka, ma obowiązek udzielenia pomocy osobie poszkodowanej. Jeżeli tego nie zrobi to może liczyć się z bardzo poważnymi konsekwencjami karnymi. Osobiście nie znam nikogo kto by został w ten sposób ukarany.

Podsumowując

W naszej kopalni wystąpiło zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników lub wypadek. Co robimy?

1. Ostrzegamy osoby zagrożone.
2. Zawiadamiamy najbliższą osobę dozory lub kierownictwa o zaistniałym zdarzeniu.
3. Staramy się usunąć zagrożenie.
4. Udzielamy pomocy osobom poszkodowanym (w tym wzywamy pogotowie ratunkowe, udzielamy pierwszej pomocy do czasu przyjazdu pogotowia ratunkowego).

Co dalej?

Po opanowaniu całej sytuacji Kierownik ruchu zakładu górniczego jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwy organ nadzoru górniczego (Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego), o każdym wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym, zgonie naturalnym, jak również o związanych z ruchem zakładu górniczego niebezpiecznych zdarzeniach, stwarzających zagrożenie życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego. Może to zrobić telefonicznie lub przy użyciu innych dostępnych środków łączności.

W zawiadomieniu o wypadku śmiertelnym, wypadku ciężkim, wypadku zbiorowym lub zgonie naturalnym podaje się:

1) nazwę zakładu górniczego;
2) datę, godzinę i miejsce wypadku lub zgonu naturalnego;
3) rodzaj wypadku;
4) rodzaj urazu stwierdzonego przez lekarza u poszkodowanego;
5) przebieg wypadku z podaniem prawdopodobnych przyczyn jego wystąpienia;
6) czynności wykonywane przez poszkodowanego w chwili wypadku lub bezpośrednio przed zgonem naturalnym;
7) dane osobowe poszkodowanego:
a) nazwisko i imię,
b) datę i miejsce urodzenia,
c) nazwę i adres pracodawcy,
d) miejsce zatrudnienia,
e) stanowisko,
f) staż pracy w górnictwie;
8) miejsce pobytu poszkodowanego po wypadku lub po zaistnieniu zgonu naturalnego;
9) imię i nazwisko osoby przekazującej informację oraz godzinę zawiadomienia.

Z kolei w zawiadomieniu o niebezpiecznych zdarzeniach związanych z ruchem zakładu górniczego stwarzających zagrożenie życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego podaje się:

1) nazwę zakładu górniczego, datę, godzinę i miejsce zagrożenia;
2) krótki opis okoliczności, przyczyn i skutków zagrożenia;
3) imię i nazwisko osoby przekazującej informację oraz godzinę zawiadomienia;
4) informację o liczbie osób zagrożonych lub możliwych skutkach zagrożenia;
5) imię, nazwisko i stanowisko osoby kierującej akcją likwidacji zagrożenia; 6) informację o działaniach podjętych w celu likwidacji zagrożenia.

Obowiązek ten dotyczy wszystkich zakładów górniczych i wynika z:

1. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 kwietnia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego (Dz. U. poz. 1008).
2. Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1118).
3. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 25 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (Dz. U. poz. 812).

• 

Kary

Na zakończenie warto wspomnieć o czymś czego raczej nikt nie lubi. Czyli o karach jakie grożą za niedopełnienie wyżej opisanych obowiązków. Zgodnie z Ustawą PGiG kto w przypadku spostrzeżenia zagrożenia nie ostrzeże osób zagrożonych, nie podejmie działania w celu usunięcia zagrożenia, nie zawiadomi o niebezpieczeństwie  osoby kierownictwa lub dozoru ruchu lub gdy w przypadku powstania stanu zagrożenia życia lub zdrowia nie wstrzyma ruchu w strefie zagrożenia i nie wycofa ludzi w bezpieczne miejsce, podlega karze aresztu albo grzywny.

Ponadto Kierownik ruchu zakładu górniczego, który nie dopełnia obowiązku zawiadomienia właściwego organu nadzoru górniczego o zaistniałym w zakładzie górniczym wypadku albo zgonie naturalnym oraz o związanych z ruchem zakładu górniczego niebezpiecznych zdarzeniach, stwarzających zagrożenie życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego, podlega karze aresztu albo grzywny.

Sam osobiście kilkakrotnie w swojej karierze spotkałem się z sytuacją w której KRZG został ukarany grzywną za to, że nie poinformował urzędu górniczego o zaistniałym zagrożeniu lub wypadku w granicach zakładu górniczego. Dziś żyjemy w takich czasach, że niewiele jest sytuacji, które można ukryć. Technologia którą każdy z nas nosi w kieszeni (smartfony) pozwala na błyskawiczne rozpowszechnianie informacji w czasie rzeczywistym. Nie warto więc ukrywać problemu i zamiatać go pod dywan. Raczej należało by się skupić na podjęciu środków, które w przyszłości pozwolą na uniknięcie podobnych sytuacji.

Powiązane wpisy
1. Zagrożenia w zakładach górniczych
2. Prace szczególnie niebezpieczne
3. Odpowiedzialność osób dozoru i kary jakie wynikają w Ustawy PGIG
5. Zagrożenia w Zakładach Górniczych
4. Pytania egzaminacyjne