Koncesja na wydobywanie kopalin

Co jest potrzebne żeby móc w Polsce legalnie wydobywać kopaliny ze złóż? Przede wszystkim niezbędne jest do tego uzyskanie tzw. koncesji.

Co to jest koncesja?

Jest to dokument, który uprawnia do wykonywania działalności gospodarczej w oznaczonej przestrzeni. Wydawany jest w drodze decyzji administracyjnej przez odpowiedni organ koncesyjny.

Ustawa Prawo Geologiczne i Górnicze w art. 21 opisuje szczegółowo jaka działalność wymaga uzyskania koncesji. Mowa tutaj m. in. o działalności dotyczącej:
1) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin takich jak: węgla kamiennego, metanu występującego jako kopalina towarzysząca, węgla brunatnego, rud metali z wyjątkiem darniowych rud żelaza, metali w stanie rodzimym, rud pierwiastków promieniotwórczych,
siarki rodzimej, soli kamiennej, soli potasowej, soli potasowo-magnezowej, gipsu i
anhydrytu, kamieni szlachetnych, pierwiastków ziem rzadkich, gazów
szlachetnych,
1a) poszukiwania lub rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania
dwutlenku węgla,
2) wydobywania kopalin ze złóż,
2a) poszukiwania i rozpoznawania złóż węglowodorów oraz wydobywania
węglowodorów ze złóż,
3) podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji,
4) podziemnego składowania odpadów,
5) podziemnego składowania dwutlenku węgla.

W tym artykule skupię się przede wszystkim na koncesji dotyczącej wydobywania kopalin. Tak więc aby móc legalnie w Polsce wydobywać kopaliny, niezbędne jest uzyskanie tzw. koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż.

Kto udziela koncesji? (Organy koncesyjne)

Wyróżniamy 3 organy koncesyjne:

• Minister właściwy do spraw środowiska

Udziela koncesji na:
1) poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, (złoża węgla kamiennego, metanu występującego jako kopalina towarzysząca, węgla brunatnego, rud metali z wyjątkiem darniowych rud żelaza, metali w stanie rodzimym, rud pierwiastków promieniotwórczych, siarki rodzimej, soli kamiennej, soli potasowej, soli potasowo-magnezowej, gipsu i anhydrytu, kamieni szlachetnych, pierwiastków ziem rzadkich, gazów szlachetnych),
1a) poszukiwanie lub rozpoznawanie kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla,
2) wydobywanie kopalin ze złóż, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy PGiG (czyli mowa tu o złożach: węglowodorów, węgla kamiennego, metanu występującego jako kopalina towarzysząca, węgla brunatnego, rud metali z wyjątkiem darniowych rud żelaza, metali w stanie rodzimym, rud pierwiastków promieniotwórczych, siarki rodzimej, soli kamiennej, soli potasowej, soli potasowo-magnezowej, gipsu i anhydrytu, kamieni szlachetnych, pierwiastków ziem rzadkich, gazów szlachetnych),
2a) poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów oraz wydobywanie węglowodorów ze złóż,
3) wydobywanie kopalin ze złóż znajdujących się w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej,
4) podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji,
5) podziemne składowanie odpadów,
6) podziemne składowanie dwutlenku węgla.

• Starosta

Udziela koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż, jeżeli jednocześnie są spełnione
następujące wymagania:
1) obszar udokumentowanego złoża nieobjętego własnością górniczą nie przekracza 2 ha,
2) wydobycie kopaliny ze złoża w roku kalendarzowym nie przekroczy 20 000 m3,
3) działalność będzie prowadzona metodą odkrywkową oraz bez użycia środków strzałowych.

Warto tutaj nadmienić, że własnością górniczą objęte są złoża: węglowodorów, węgla kamiennego, metanu występującego jako kopalina towarzysząca, węgla brunatnego, rud metali z wyjątkiem darniowych rud żelaza, metali w stanie rodzimym, rud pierwiastków promieniotwórczych, siarki rodzimej, soli kamiennej, soli potasowej, soli potasowo-magnezowej, gipsu i anhydrytu, kamieni szlachetnych, pierwiastków ziem rzadkich, gazów
szlachetnych, bez względu na miejsce ich występowania. Własnością górniczą są objęte także złoża wód leczniczych, wód termalnych i solanek.
Prawo własności górniczej przysługuje Skarbowi Państwa.
Oznacza to, że jeśli będziesz miał działkę na której będzie występowało złoże np. węgla brunatnego, to prawo do korzystania i rozporządzania tym złożem będzie należało do Skarbu Państwa, pomimo tego, że leży ono w granicach działki, której jesteś właścicielem.

• Marszałek województwa

Udziela koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż innych niż złoża: węglowodorów, węgla kamiennego, metanu występującego jako kopalina towarzysząca, węgla brunatnego, rud metali z wyjątkiem darniowych rud żelaza, metali w stanie rodzimym, rud pierwiastków promieniotwórczych, siarki rodzimej, soli kamiennej, soli potasowej, soli potasowo-magnezowej, gipsu i anhydrytu, kamieni szlachetnych, pierwiastków ziem rzadkich, gazów szlachetnych.

Mowa tutaj przede wszystkim o kopalinach takich jak:

• bentonit, ił bentonitowy, dolomit, gliny, ceramiczne i ogniotrwałe, kreda, kwarcyty, ogniotrwałe, kwarc żyłowy, magnezyty, piaski formierskie, piaski podsadzkowe, piaski i żwiry, surowce ilaste i kaolinowe
• kamienie łamane i bloczne: bazalt, diabaz, gabro, głazy narzutowe, granit, granodioryt, melafir, porfir, sjenit, tuf porfirowy, amfibolit, gnejs, łupek krystaliczny, marmur, serpentynit, piaskowiec
• torf
• wapienie i margle przemysłu cementowego i wapienniczego

Na jaki okres czasu jest udzielana koncesja?

Koncesji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 3 lata i nie dłuższy niż 50 lat. Koncesja może być udzielona na czas krótszy niż 3 lata jeżeli przedsiębiorca o to zawnioskuje.

Czy można wydobywać bez koncesji?

Ustawa dopuszcza możliwość wydobywania bez uzyskania koncesji, ale pod pewnymi warunkami.
Dotyczy to tylko i wyłącznie wydobywania piasków i żwirów, przeznaczonych dla zaspokojenia potrzeb własnych osoby fizycznej. Osoba taka musi być właścicielem nieruchomości (lub użytkownikiem wieczystym), na której będzie prowadziła wydobycie. Ponadto nie może sprzedawać wydobytej kopaliny.

Jednocześnie wydobycie:
1) będzie wykonywane bez użycia środków strzałowych;
2) nie będzie większe niż 10 m3 w roku kalendarzowym;
3) nie naruszy przeznaczenia nieruchomości.

Ten, kto zamierza podjąć wydobywanie bez koncesji, ma obowiązek z 7-dniowym wyprzedzeniem na piśmie zawiadomić o tym właściwy organ nadzoru górniczego, określając lokalizację zamierzonych robót oraz zamierzony czas ich wykonywania.

Jak wygląda procedura uzyskania koncesji na wydobycie?

Przedsiębiorca powinien złożyć wniosek o udzielenie koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż do odpowiedniego organu koncesyjnego. Szczegółowe informacje na temat tego z czego powinien składać się taki wniosek, co trzeba w nim zawrzeć oraz jakie załączniki dołączyć do wniosku znajdziesz w Ustawie PGiG lub w moich opracowaniach pytań egzaminacyjnych.

Możesz również skorzystać z Serwisu informacyjno-usługowego dla przedsiębiorcy, gdzie wyjaśnione jest krok po kroku co należy zrobić żeby uzyskać koncesję:

Koncesja od ministra

Koncesja od marszałka

Jest to bardzo dobre źródło gdzie w sposób przystępny i dość szczegółowy zostało opisane jak powinien wyglądać wniosek, jakie informacje zawrzeć we wniosku oraz jakie załączniki do niego dołączyć. Jest również wyjaśnione co organ koncesyjny robi z wnioskiem po jego otrzymaniu oraz jaki jest koszt załatwienia sprawy (616 zł na dzień dzisiejszy – kwiecień 2020).

Kiedy koncesja na wydobywanie kopalin wygasa?

Oczywiście koncesja wygasa automatycznie z upływem czasu na jaki została udzielona. Ponadto wygasa również w sytuacji gdy stała się bezprzedmiotowa, czyli złoże zostało wyeksploatowane. Dodatkowo warto też wiedzieć, że koncesja wygasa w przypadku likwidacji przedsiębiorcy lub gdy przedsiębiorca zrzeknie się koncesji.

W związku z w/w sytuacjami, organ koncesyjny, w drodze decyzji, stwierdza wygaśnięcie koncesji.

Przepisy karne w przypadku wydobywania bez koncesji.

Poniżej kilka sytuacji wskazanych w Ustawie PGiG, w związku  z którymi trzeba się liczyć z odpowiedzialnością karną za prowadzenie działalności wydobywczej bez koncesji.

1) Kto bez wymaganej koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż wyrządza znaczną szkodę w mieniu lub poważną szkodę w środowisku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Jeżeli sprawca wyżej opisanego czynu sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo znacznej szkody w mieniu lub poważnej szkody w środowisku, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do lat 2.
Jeżeli robi to nieumyślnie to podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do roku.

2) Kto bez wymaganej koncesji wykonuje działalność w zakresie wydobywania kopalin ze złóż podlega karze aresztu albo grzywny.

3) Kto nie wykonuje decyzji organu nadzoru górniczego, dotyczącej nakazu wstrzymania działalności wykonywanej bez wymaganej koncesji, podlega karze grzywny.

To jeszcze nie koniec konsekwencji. Przedsiębiorca, który dopuści się wydobywania kopaliny bez wymaganej koncesji, będzie podlegał podwyższonej opłacie eksploatacyjnej. O opłacie eksploatacyjnej pisałem już w jednym z moich artykułów – sprawdź.
Organem właściwym w sprawie naliczenia podwyższonej opłaty w takich przypadkach jest właściwy organ nadzoru górniczego.

W przypadku wydobywania kopalin, opłatę ustala się w wysokości czterdziestokrotnej stawki opłaty eksploatacyjnej dla danego rodzaju kopaliny, pomnożonej przez ilość wydobytej bez koncesji kopaliny.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że informacje zawarte w tym artykule będą dla Ciebie pomocne. Zachęcam Cię również do komentowania i wpisania swoich przemyśleń i doświadczeń na ten temat. 

Powiązane wpisy
1. Fundusz likwidacji zakładu górniczego
2. Geolog górniczy
3. Plan ruchu zakładu górniczego
4. Pytania egzaminacyjne