Dzisiejszy artykuł jest szczególny ponieważ powstał w dużej mierze dzięki jednemu z moich czytelników, który przeszedł ścieżkę zdobycia uprawnień geologa górniczego i postanowił podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem za pośrednictwem mojego bloga. Jestem niezmiernie wdzięczny Mariuszowi za jego otwartość i chęć udostępnienia swojego doświadczenia. Dobrze wiem, że niewiele jest osób, które chętnie dzielą się swoją wiedzą w tym zakresie, dlatego tym bardziej Mariusz zasługuje na uznanie. Zapraszam do lektury.

Geolog górniczy jest jedną z głównych osób, która musi być zatrudniona w ruchu zakładu górniczego. Służbę geologiczną mogą tworzyć inne osoby zatrudnione w ruchu zakładu górniczego wykonujące zadania służby geologicznej ale pod nadzorem geologa górniczego. Prawo geologiczne i górnicze w art. 116 zobowiązuje przedsiębiorcę do posiadania dokumentacji mierniczo – geologicznej, a do jej sporządzenia i uzupełniania w części, w jakiej przedstawia ona sytuację geologiczną zakładu górniczego, zobowiązuje geologa górniczego, z małym wyjątkiem w przypadku wydobywania kopalin metodą odkrywkową gdzie dopuszcza się do tych czynności osobę posiadającą kwalifikacje zawodowe z zakresie sporządzania dokumentacji geologicznej złóż tych kopalin, w związku w wydobywaniem, których ma być sporządzona dokumentacja mierniczo – geologiczna.

Jak uzyskać uprawnienia geologa górniczego?

Osoby wykonujące czynności geologa górniczego są obowiązane posiadać kwalifikacje określone ustawą Prawo geologiczne i górnicze. Aby móc ubiegać się o kwalifikacje, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2016 r. w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i ratownictwa górniczego, trzeba wykazać się praktyką geologiczną. Praktyka ta może być wykonywana na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w zakresie geologii górniczej w:

–  zakładzie górniczym lub

– podmiocie wykonującym w zakresie swojej działalności zawodowej powierzone mu czynności w ruchu zakładu górniczego.

Czas odbycia takiej praktyki wynosi:

– 2 lata gdy posiadamy tytuł magistra inżyniera w zakresie studiów z geologii górniczej;

– 3 lata gdy posiadamy tytuł magistra inżyniera lub magistra w zakresie studiów geologia lub geofizyka oraz posiadamy złożone egzaminy uzupełniające z geologii górniczej oraz górnictwa i wiertnictwa zgodnie z programem studiów z zakresie geologii górniczej lub tytuł inżyniera w zakresie studiów z geologii górniczej;

– 4 lata gdy posiadamy tytuł inżyniera lub licencjat w zakresie studiów geologia lub geofizyka oraz posiadamy złożone egzaminy uzupełniające z geologii górniczej oraz górnictwa i wiertnictwa zgodnie z programem studiów z zakresie geologii górniczej.

Kwalifikacje geologa górniczego można podzielić, na tzw.:

– „ograniczone”, czyli w zakładach górniczych innych niż podziemne zakłady górnicze oraz zakładach wykonujących roboty geologiczne, o których mowa w art. 86 ustawy PGiG (chodzi tutaj o roboty geologiczne służące poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż kopalin oraz poszukiwaniu i rozpoznawaniu kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, a także roboty geologiczne służące innym celom wykonywanym z użyciem środków strzałowych albo wykonywanym na głębokości większej niż 100 m albo wykonywanym na obszarze górniczym utworzonym w celu wykonywania działalności metodą robót podziemnych albo metodą otworów wiertniczych),

– „pełne” w zakładach górniczych, zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 ustawy PGiG oraz zakładach wykonujących roboty geologiczne, o których mowa w art. 86 ustawy PGiG.

Czym się różnią?  

Na kwalifikacje „pełne” trzeba odbyć praktykę z podziemnym zakładzie górniczym lub zakładzie. Na „ograniczone” w odkrywkowym lub otworowym zakładzie górniczym. Uprawnienia stwierdza w drodze świadectwa Prezes Wyższego Urzędu Górniczego.

Jak wygląda procedura zdobycia uprawnień geologa górniczego?

Aby uzyskać uprawnienia musimy złożyć wniosek o przeprowadzenie egzaminu na kwalifikacje geologa górniczego do Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego wraz z załącznikami. Wniosek można pobrać na stronie WUG. W jaki sposób uzupełnić taki wniosek możesz obejrzeć na moim filmie instruktażowym. Odnośnie praktyki, staże z urzędu pracy są uznawane, tylko trzeba dołączyć do wniosku oświadczenie geologa górniczego, że wykonywaliśmy czynności z zakresu geologii górniczej. Odnośnie osób o wykształceniu geologa lub geofizyka w przypadku, gdy w ramach studiów nie zdawaliśmy egzaminów z geologii górniczej, górnictwa i wiertnictwa musimy je zdać zgodnie z programem studiów w zakresie geologii górniczej. Świadectwo ich złożenia z wynikiem pozytywnym trzeba przesłać razem z wnioskiem. Mariusz skończył geologię w specjalności geologia i prospekcja złóż więc powyższe egzaminy miał zaliczone w trakcie studiów. W jego przypadku wystarczyło przesłać kopię suplementu do dyplomu i odbyć 3 letnią praktykę w ruchu zakładu górniczego.

Jak wygląda egzamin na geologa górniczego?

W przypadku pozytywnej weryfikacji naszych dokumentów dostajemy pisemną informację do stawienia się na egzamin w siedzibie Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach na minimum 14 dni przed egzaminem. Z praktyki wiem, że telefonicznie informują jeszcze wcześniej (ok. 3 lub 4 tygodnie wcześniej). Można też samemu zadzwonić i podpytać o termin egzaminu. Egzamin składa się z dwóch części – pisemnej oraz ustnej. Przed egzaminem przekazujemy sekretarzowi komisji potwierdzenie uiszczenia opłaty egzaminacyjnej (opłata na dzień dzisiejszy wynosi 288,29 zł). W pierwszej kolejności przystępujemy do części pisemnej, na której jest 20 testowych pytań i aby go zaliczyć musimy pozytywnie odpowiedzieć na 75 % pytań, czyli 15.

Po zaliczeniu egzaminu pisemnego przystępujemy do części ustnej, gdzie pytania są zadawane przez całą komisję. Po wysłuchaniu egzaminowanego, komisja prosi o opuszczenie sali i ocenia nasze odpowiedzi. Po ustaleniu oceny zaprasza z powrotem do sali i oznajmia, czy wynik egzaminu jest pozytywny czy negatywny. W przypadku zaliczenia z wynikiem pozytywnym, jak to określił Pan sekretarz komisji „czeka Nas splendor i chwała przez całe życie”. No i oczywiście uiszczamy jeszcze opłatę za świadectwo (opłata na dzień dzisiejszy wynosi 34,62 zł). W przypadku wyniku negatywnego, możemy złożyć ponownie wniosek o stwierdzenie kwalifikacji po 6 miesięcznym okresie karencji.

Z czego się uczyć?

Oczywiście warto przejrzeć stronę WUG-u gdyż tam też znajdziemy ustawy i rozporządzenia, które musimy znać. Ja od siebie dodam tylko tyle, że na egzamin na geologa górniczego na pewno trzeba solidnie przerobić:

1. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze;
2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 października 2015 r. w sprawie dokumentacji mierniczo – geologicznej;
3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych;
4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 kwietnia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego;
5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 25 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;
6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie operatu ewidencyjnego oraz wzorów informacji o zmianach zasobów złoża kopaliny;
7. Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (znajomość tylko wyłącznie jeśli staramy się o uprawnienia „pełne”).

Mariusz wspomniał, że na egzamin przygotowywał się około 2 lata, i w między czasie zdobył uprawnienia osoby wyższego dozoru ruchu zakładu w specjalności geologicznej w zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węglowodory. Wcale nie musiał ich zdawać, bo uprawniania geologa górniczego są również ich stwierdzeniem. Dlaczego je zdawał? Po pierwsze chciał zobaczyć jak wygląda egzamin w organach nadzoru górniczego, czego się spodziewać i jak przygotować dalej. Po drugie i najważniejsze, chciał sprawdzić swoją wiedzę (wielki szacun za podejście).

Co więcej dają uprawnienia geologa górniczego?

Stwierdzenie posiadania kwalifikacji do wykonywania czynności geologa górniczego w:

1. zakładach górniczych, zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 (zlikwidowane zakłady górnicze, roboty prowadzone w wyrobiskach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych, roboty podziemne prowadzone w celach naukowych, badawczych, doświadczalnych i szkoleniowych na potrzeby geologii i górnictwa, drążenie tuneli z zastosowaniem techniki górniczej) , oraz zakładach wykonujących roboty geologiczne, o których mowa w art. 86 (roboty geologiczne służące poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż kopalin oraz poszukiwaniu i rozpoznawaniu kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, a także roboty geologiczne służące innym celom wykonywane z użyciem środków strzałowych albo wykonywane na głębokości większej niż 100 m albo wykonywane na obszarze górniczym utworzonym w celu wykonywania działalności metodą robót podziemnych albo metodą otworów wiertniczych), stanowi równocześnie stwierdzenie kwalifikacji do wykonania czynności:

a) Kierownika oraz zastępcy kierownika ruchu w:
– odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny bez użycia środków strzałowych,

– zakładach górniczych wydobywających wody lecznicze, wody termalne i solanki,

b) kierownika oraz zastępcy kierownika działu geologicznego w zakładach górniczych, zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 oraz zakładach wykonujących roboty geologiczne, o których mowa w art. 86;

c) w wyższym dozorze ruchu w specjalności geologicznej w zakładach górniczych, zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 oraz zakładach wykonujących roboty geologiczne, o których mowa w art. 86;

2. zakładach górniczych innych niż podziemne zakłady górnicze oraz zakładach wykonujących roboty geologiczne, o których mowa w art. 86, stanowi równocześnie stwierdzenie kwalifikacji do wykonania czynności:

a)    kierownika oraz zastępcy kierownika ruchu w:

– odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny bez użycia środków strzałowych,

– zakładach górniczych wydobywających wody lecznicze, wody termalne i solanki,

b)  kierownika oraz zastępcy kierownika działu geologicznego w zakładach górniczych innych niż podziemne zakłady górnicze oraz zakładach wykonujących roboty geologiczne, o których mowa w art. 86;

c) w wyższym dozorze ruchu w specjalności geologicznej w zakładach górniczych innych niż podziemne zakłady górnicze oraz zakładach wykonujących roboty geologiczne, o których mowa w art. 86.

Uprawnienia geologa górniczego dają ogromne możliwości rozwijania kariery w górnictwie. W stosunkowo krótkim okresie praktyki, jaką trzeba odbyć możemy pełnić funkcję kierownika ruchu zakładu górniczego (w zakładach górniczych wydobywających kopaliny bez użycia środków strzałowych), kierownika działu geologicznego oraz osoby wyższego dozoru ruchu z specjalności geologicznej. Ale materiał, który musimy przerobić jest również ogromny, i potrzeba trochę czasu poświęcić, aby się z nim zapoznać. Dodam również, że na BIP-ie WUG-u prowadzona jest ewidencja nadanych uprawnień geologa górniczego od 1 stycznia 2012 r., i od tej daty do 15.04.2019 r.) zdobyło je 153 osoby, co daje ok. 19 osób na rok.