Dopuszczenie pracownika do pracy w kopalni

Dziś pochylę się nad sprawą związaną z wymaganiami jakie muszą być spełnione aby pracownik mógł rozpocząć pracę w kopalni odkrywkowej. Temat z pozoru prosty, ale jednak wiążą się z nim pewne pułapki i szczegóły, które gdy zostaną pominięte na etapie dopuszczania pracownika do pracy, mogą skutkować bardzo poważnymi konsekwencjami zwłaszcza dla kierownika ruchu zakładu górniczego.

Bardzo często podczas egzaminów stwierdzających kwalifikacje dozoru, które odbywają się w urzędach górniczych pada pytanie „Proszę podać warunki dopuszczenia pracownika do pracy w ruchu zakładu górniczego i z czego to wynika”? Odpowiedź oczywiście wynika z art. 11 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 kwietnia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego a mianowicie:

§ 11. Prace w ruchu zakładu górniczego mogą wykonywać osoby, które posiadają:
1) wymagane kwalifikacje lub potrzebne umiejętności do wykonywania tych prac;
2) dostateczną znajomość przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy potwierdzoną posiadaniem aktualnego zaświadczenia o odbyciu szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;
3) aktualne badania lekarskie oraz inne badania stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku.

Odpowiedź ta jest jak najbardziej poprawna i na potrzeby egzaminu w zupełności wystarcza. Jednak jest dość ogólna i nie uwzględnia kilku bardzo ważnych szczegółów, które w tym artykule przedstawię.

Przejdźmy do szczegółów

Jakie warunki muszą być spełnione?

1. Zaświadczenie lekarskie – czyli dokument stwierdzający, że pracownik może wykonywać pracę na określonym stanowisku pracy (np: operator ładowarki), oczywiście podpisane przez lekarza medycyny pracy. UWAGA – jeżeli pracownik będzie wykonywał pracę na kilku stanowiskach (ja nazywam takich ludzi „uniwersalny górnik”) to radzę aby na zaświadczeniu były wypisane wszystkie stanowiska pracy na jakich ten człowiek będzie pracował (np: mechanik, kierowca, operator koparki). Jest to bardzo ważne – w dalszej części wyjaśnię dlaczego.

2.Orzeczenie psychologiczne – jest to dokument wydany na podstawie przeprowadzonych badań psychologicznych, wymagany dla pracowników na stanowiskach różnego rodzaju maszyn np: operator koparki, operator ładowarki, kierowca itp. Badania takie muszą być wykonywane przeważnie raz na 4 lata (lub 5 lat) i są ważne u każdego przedsiębiorcy, więc jeśli ktoś zmieni pracodawcę to nie będzie musiał od nowa wykonywać tych badań.

3. Szkolenie wstępne – kolejny etap który dzieli się na dwie części:

• instruktaż ogólny – prowadzi go pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy, osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej służby albo pracodawca, który sam wykonuje takie zadania, lub pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniający właściwą realizację programu instruktażu, mający aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy,
• instruktaż stanowiskowy – przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeżeli osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

Odbycie instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego pracownik potwierdza na piśmie w karcie szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w aktach osobowych pracownika (pobierz kartę szkolenia wstępnego).

4. Uprawnienia – następnym krokiem jest sprawdzenie czy nasz nowy pracownik ma w ogóle uprawnienia do wykonywania pracy. Przypadek ten dotyczy ludzi którzy będą obsługiwali jakieś maszyny lub urządzenia, do obsługi których są wymagane specjalne uprawnienia np: operator koparki musi mieć ukończony kurs operatora koparek. Bardzo ważne jest, że większość maszyn jest podzielona na klasy i pracownik musi posiadać uprawnienia do obsługi maszyn danej klasy np: operator koparek klasy III nie będzie mógł obsługiwać koparek klasy I (kwestię podziału maszyn na klasy wyjaśnia nam Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych z dnia 11 stycznia 2017 r.)

5. Zapoznanie się pracownika w trakcie szkolenia wstępnego z wszystkimi dotyczącymi go instrukcjami, zarządzeniami i poleceniami służbowymi m. in. z:

• oceną ryzyka na stanowisku pracy,
• dokumentem bezpieczeństwa,
• regulaminem ruchu,
• planem ruchu (jeżeli jest to pracownik dozoru),
• informacją o wyglądzie materiałów wybuchowych (jeżeli kopalnia prowadzi roboty strzałowe),
• instrukcjami bezpiecznego wykonywania pracy (wszystkimi, które dotyczą stanowiska lub stanowisk danego pracownika),

Zapoznanie się z wszystkimi tymi dokumentami, pracownik musi potwierdzić na piśmie!

6. Szkolenie okresowe – nie jest wymagane przy dopuszczaniu pracownika do pracy jednak musisz pamiętać, że w ciągu 12 miesięcy od dnia zatrudnienia pracownika na stanowisku robotniczym, musi on odbyć szkolenie okresowe. W przypadku osób zatrudnionych na stanowiskach kierownictwa lub dozoru, szkolenie takie musi się odbyć w ciągu 6 miesięcy od dnia zatrudnienia. Szkolenia te przeważnie są zlecane firmom zewnętrznym, które specjalizują się w tego typu działalności, a po zakończonym szkoleniu wystawiają zaświadczenie. Warto też pamiętać, że takie szkolenia muszą odbywać się cyklicznie co roku jeżeli pracownik wykonuje prace szczególnie niebezpieczne (np. pracę na wysokości) lub co 3 lata jeżeli nie wykonuje prac szczególnie niebezpiecznych.

7. Upoważnienie KRZG – obsługę maszyn i urządzeń powierza się pracownikom posiadającym odpowiednie upoważnienie do obsługi danego typu maszyn lub urządzeń wydane przez kierownika ruchu zakładu górniczego na podstawie udokumentowanych uprawnień i kwalifikacji.

To tyle jeżeli chodzi o wymagania. Jeżeli przeszliście przez ten proces, to pracownik może śmiało być dopuszczony do pracy. 

Pamiętaj, że brak któregokolwiek z wyżej wymienionych wymogów może mieć bardzo surowe konsekwencje. Chociażby wspomniane wyżej zaświadczenie lekarskie – nawet jeżeli pracownik będzie posiadał zaświadczenie, że jest zdolny do pracy jako np. operator koparki ale będzie pracował na innym stanowisku, na które ma uprawnienia, ale nie ma zaświadczenia lekarskiego mówiącego, że nie ma przeciwwskazań do pracy na tym stanowisku, to mamy już w tym momencie niezgodność z prawem. Wszystko jest dobrze dopóki nic się nie stanie – gdy już dochodzi do jakiegokolwiek zdarzenia lub wypadku, wszystkie dokumenty są sprawdzane na pierwszym miejscu przez organy administracji państwowej typu: Państwowa Inspekcja Pracy, Okręgowy Urząd Górniczy, Policja, Prokuratura. Jeżeli jakiegoś elementu układanki brakuje, to mamy problem.

Kary mogą być różne w zależności od powagi sytuacji, może to być kara finansowa, utrata uprawnień lub nawet zarzuty prokuratorskie. Nie wolno bagatelizować tych kwestii! Wielokrotnie spotkałem się z tego typu nieprawidłowościami, i gorąco zachęcam aby dbać o sprawy formalne, bo później nie ma przeproś. 

Pozdrawiam

Powiązane wpisy:
1. Obowiązki osoby dozoru na zmianie.
2. Eksploatacja maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych.
3. Opracowania pytań egzaminacyjnych.